Door het nieuwe stelsel bespaart de Rijksoverheid inderdaad op kosten. Tegelijkertijd nemen de kosten van het speciaal (basis)onderwijs niet af. Deze kosten gaan echter af van het totale gefixeerde budget. Scholen geven echter aan soms een te krap budget te hebben. Wel zijn scholen positief over de vrijheid die zij hebben om naar eigen keus het budget in te zetten.

Bureaucratie

Het lijkt erop dat de bureaucratie is toegenomen. Door nieuwe wettelijke verplichtingen omtrent vastleggen van invulling van de zorgplicht, het schoolondersteuningsprofiel, de ontwikkelingsperspectiefplannen en de verantwoordingseisen vanuit samenwerkingsverbanden,  gaat meer tijd zitten in de “papieren rompslomp” rondom ondersteuning.

Effect leraren

Het aantal leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte is niet toegenomen, de complexiteit van de onderwijsbehoeften wel. Denk hierbij aan gedragsproblemen of meervoudige problematiek bovenop de leerproblemen. De kennis van leraren ervaren zij als toereikend. Echter missen zij nog benodigde faciliteiten als: kleinere klassen en extra handen in de klas. Leraren ervaren een toegenomen werkdruk , waarvan zij passend onderwijs als belangrijke oorzaak zien. Het is echter onwaarschijnlijk dat passend onderwijs de enige oorzaak is van de hoge werkdruk. Wel is vooraf de verwachting gewekt dat de bureaucratie zou afnemen en dat voldoende ondersteuning beschikbaar zou zijn. Budgettair gezien was dit nooit realistisch. Dat is de reden dat leraren vooral ervaren dat Passend Onderwijs puur een bezuinigingsmiddel is geweest en dat het nieuwe stelsel tot de nodige frustraties heeft geleid.

Effect ouders

Voor ouders is het niet makkelijker geworden een geschikte school voor hun kind te vinden. Schoolondersteuningsprofielen zijn lastig vindbaar, lastig te interpreteren en geven niet altijd accuraat weer wat een school precies kan bieden. Daarbij heeft Passend Onderwijs bij ouders onrealistisch hoge verwachtingen gewekt over welke zorg en ondersteuning zij van school kunnen verwachten. Ook is het onduidelijk voor ouders wat precies mogelijk is met de beschikbare middelen.

Effect leerlingen

Doordat de doelgroep en registratie hiervan ontbreken, is het lastig effect op leerlingen meetbaar. Leerlingen zijn tevreden over de ondersteuning en ervaren dat dit hen helpt zowel qua prestaties als qua zelfvertrouwen.

Tot slot

De overheid zou meer helderheid kunnen geven over doelgroep, doelen en de gewenste langetermijnontwikkeling van Passend Onderwijs. Daarnaast dient zij te sturen op randvoorwaarden: zowel leraren als schoolbesturen moeten beschikken over voldoende faciliteiten om Passend Onderwijs te kunnen realiseren. Verder moet beter worden gemonitord wie, welke extra ondersteuning ontvangt, zodat effecten beter gemeten kunnen worden.

Referenties:

Ledoux, G., Waslander, S. en Eimers, T. (2020). Evaluatie passend onderwijs. Eindrapport.